4.1 Overtollig luchtvervoer

In de vorige eeuw hebben regering en luchtvaartsector gekozen voor groei van de mainport Schiphol door het aantrekken van zoveel mogelijk transferpassagiers uit de overstapmarkt. Dit ging veel verder dan de noodzaak om lege stoelcapaciteit op ICA-vluchten aan te vullen met een beperkt aantal transferpassagiers.

Nu de negatieve effecten van het luchtverkeer te omvangrijk zijn geworden kan Schiphol zich als kleinere hub beperken tot het bieden van verbinding aan 34 miljoen OD-passagiers en lege stoelcapaciteit aanvullen met 8 miljoen transferpassagiers, naar 212 bestemmingen met 289k vluchten, waaronder 38k vluchten die de HSL overneemt. Zie de gekleurde vlakken in de figuur.
De overige 120 bestemmingen en 208k vluchten uit 2019 waren voor de gewenste verbinding niet nodig en daarvoor dus overtollig. Zie de witte kolommen in de figuur. Deze vluchten dienden een ander doel, namelijk van Schiphol een grote mainport maken. In deze categorie van overtollige vluchten werden 11 miljoen OD-passagiers en 18 miljoen transferpassagiers vervoerd.

Deze passagiers droegen fors bij aan de omzetten van de carriers, maar niet aan de economie van Nederland. Hun maatschappelijke kosten daarentegen overtroffen de geringe baten vele malen, wat een negatieve balans tussen maatschappelijke baten en kosten oplevert.

De 11 miljoen OD-passagiers werden vooral. door Low Cost Carriers aangetrokken met 80.000 (zeer) goedkope stedenvluchten in Europa. Dit leverde de low cost sector extra business op, mede omdat weinig van deze passagiers zouden vliegen tegen normale ticketprijzen.
De 18 miljoen extra transferpassagiers tellen vanwege hun overstap dubbel mee in het luchtverkeer. Dit zijn 9 miljoen reizigers die o.a. door Sky Team (waaronder vooral KLM) met goedkope tickets werden aangetrokken om via Schiphol een goedkope overstap naar hun eindbestemming te maken, in plaats van direct daarheen te vliegen of via een andere overstapluchthaven. Een extreem voorbeeld zijn OD-passagiers uit Nederland die met eigen vervoer eerst naar Brussel of Düsseldorf gaan en van daaruit als transferpassagier via Schiphol vliegen tegen totale ticketprijzen die aanzienlijk lager zijn dan direct vanaf Schiphol.

Krimp realiseren in overtollig luchtvervoer

Gezien het feit dat de OD-passagiers op low cost vluchten en extra transferpassagiers geen belang hebben bij verbinding, passen hun overtollige, relatief goedkope vluchten niet in het 250k-scenario. Het afschaffen van deze business levert de minste maatschappelijke schade op.
Het heeft de voorkeur om krimp in dit soort vervoer te realiseren. Dan kan het wel voor verbinding benodigde vervoer in stand gehouden worden.

Lees verder bij Dualistische hub

Terug naar de inhoudsopgave