Ga voor een sterke, nuttige hub functie op Schiphol

Schaf overbodig luchtverkeer af voor vermindering van de negatieve effecten
Luchtverkeer op Schiphol veroorzaakt veel te hoge negatieve effecten: uitstoot van stikstof, CO2 en kankerverwekkend ultrafijn stof, aantasting volksgezondheid door slaapverstoring en geluidhinder, onmogelijke woningbouw. Er is nog steeds botsingsgevaar door kruisende banen. De door minister Harbers overgenomen Luchtvaartnota laat verdere groei toe door nieuwe milieuruimte voor geluid en uitstoot vol te vliegen. Kan dat wel? Of moet het nu helemaal anders? Wat is dan wel een goede integrale oplossing?

De hub functie opsplitsen

Schiphol maakte in 2019 dat Nederland via de lucht uitstekend was verbonden met de rest van de wereld en een interessante vestigingsplaats is voor internationaal opererende bedrijven. Maar verdere groei van de hub zal veel negatieve effecten flink groter maken. Slecht voor het vestigingsklimaat dat een goede, gezonde leefomgeving vereist (zegt VNO-NCW). Alle negatieve effecten kunnen juist substantieel verminderd worden. Namelijk door de hub functie op te splitsen in een nuttig en een overbodig deel. Door selectief te kiezen voor het maatschappelijk nuttige deel van de hub functie, dat zorgt voor de uitstekende internationale verbondenheid met de wereld conform die in 2019. Die is juist goed voor het vestigingsklimaat. Ten behoeve van Nederlanders, buitenlandse bezoekers en bedrijven die zich hier willen vestigen. En door het deel van de hub functie met overbodige bestemmingen en luchtverkeer af te schaffen.

De nuttige hub functie

De nuttige hub concentreert zich op de meer dan 40 miljoen passagiers van en voor de kleine thuismarkt (60 procent van alle passagiers uit 2019) en vergt daarom 350.000 vluchten (inclusief vakanties en vracht) en 50.000 korte vluchten die conform het coalitieakkoord spoedig door de trein kunnen worden vervangen. Het netwerk omvat alle 160 internationale bestemmingen in regio’s met substantiële internationale handel, die ook voor onze toeristen interessant zijn en ons toeristen leveren. Plus de circa 50 populaire vakantiebestemmingen. Vakantievluchten hoeven niet naar Airport Lelystad verplaatst te worden. Dat voorkomt extra geluidhinder en uitstoot in grote delen van Nederland. Er zijn nog meer redenen waarom de openstelling van Airport Lelystad onnodig is.
De kwaliteit van dit netwerk blijft identiek aan die in 2019. Het biedt meer dan voldoende capaciteit voor de vervoersvraag van en naar Nederland. Iedereen kan blijven vliegen. Alleen 20.000 vluchten voor extreem goedkope city trips kunnen beter teruggedrongen worden omdat ze niet aan verbondenheid bijdragen.
Circa 14 miljoen van de 26 miljoen transferpassagiers blijven in dit netwerk nodig om het surplus aan stoelcapaciteit op intercontinentale vluchten exploitabel te maken. Daarom blijft Schiphol een hub, zij het een kleinere hub. Bij groei van de thuismarkt zijn zonder luchtvaartgroei tot na 2040 steeds minder transferpassagiers nodig.
Door de beperking van luchtverkeer naar 70 procent van dat in 2019 worden alle negatieve effecten tegelijk met 30 procent verminderd. Daardoor zal een verlaagd stikstofplafond geen nadelige economische gevolgen hebben en kan de luchtvaart op Schiphol met 45 procent minder CO2 in 2030 volwaardig aan het akkoord van Parijs deelnemen. Bewonersbelangen en woningbouw komen dan wel tot hun recht. De slaapverstoring van omwonenden wordt opgelost door de nachtsluiting weer in te voeren. Deze nuttige hub functie is echt sterk. Hier ligt de gezochte integrale oplossing. Uiteraard moet de Luchtvaartnota aangepast worden, nadat onafhankelijke deskundigen deze hub functie gekwantificeerd hebben en een voorkeurscenario hebben ontworpen voor de Plan-Mer.

Overbodige bestemmingen indirect bereikbaar maken, zonder luchtverkeer

Schiphol heeft naast de nuttige hub functie een extra bestemmingennetwerk dat de luchtvaartsector wel bedrijfsnut oplevert, maar de samenleving geen maatschappelijk nut. Het is namelijk niet voor thuismarktpassagiers en verbinding van Nederland bestemd en draagt niet aan Nederlandse verbondenheid en het vestigingsklimaat bij. Deze overtollige “transfer hub functie” is gericht op extra vervoer van alleen transferpassagiers. Het gaat om 110 bestemmingen zonder substantiële internationale handel, belangrijk voor circa 12 miljoen transferpassagiers en een (zeer) kleine minderheid van thuismarktpassagiers. Het daarbij behorende luchtverkeer van meer dan 80.000 vluchten veroorzaakt maatschappelijk onnodige, onwenselijke negatieve effecten. Deze schade aan mensen, milieu en klimaat levert slechts verlies van brede welvaart op.
Hoog tijd om deze voor Nederland overtollige en schadelijke transfer hub functie af te schaffen voordat Schiphol terug is op zijn niveau uit 2019. De afname van werkgelegenheid kan in de huidige overspannen arbeidsmarkt opgevangen worden. Voor zover dat niet al gebeurd is.

Lees en download het onderzoeksrapport De nuttige hub Schiphol hier

© Werkgroep Toekomst Luchtvaart